Film kijken? PLUS Verbeeten - 100 jaar goed eten
Van heel klein naar iets groter
100 jaar Verbeeten! 100 jaar Verbeeten? Maar
de firma Verbeeten bestaat toch al veel langer?
Klopt! Maar hoe lang precies, is niet helemaal
duidelijk. Bij gebrek aan andere betrouwbare
schriftelijke bronnen geldt daarom voor dit
boek de eerste inschrijving in het handelsregister
van de Kamer van Koophandel als oprichtingsdatum:
25 mei 1921.
Wie het spoor terug in de geschiedenis volgt,
komt uit bij Rudolphus Verbeeten als de mogelijke
grondlegger van het Vierlingsbeekse winkelbedrijf.
Rudolphus wordt in 1779 geboren in Rijkevoort,
huwt in 1804 met Maria Bom en overlijdt
in 1854. Hij wordt afwisselend als dagloner, winkelier
en (mars)kramer omschreven. Rudolphus
lijkt het grootste deel van zijn leven in Rijkevoort
te hebben gewoond, maar moet op een bepaald
moment naar Vierlingsbeek zijn verhuisd. Of hij
daar ook een winkel had, is niet bekend.
Rudolphus en Maria krijgen zeven kinderen, onder
wie de in 1813 geboren Arnoldus. Hij wordt
in officiële documenten de ene keer aangeduid
als koopman, de andere keer als winkelier en
weer een andere keer als marskramer. Arnoldus
koopt in 1849 enkele stukken grond aan de Grotestraat,
ter hoogte van de tegenwoordige huisnummers
61 en 63. Uit de twee huwelijken van
Arnoldus, die overlijdt in 1874, worden twaalf
kinderen geboren. Liefst zes van hen worden
winkelier. Als in 1878 de tweede echtgenote van
Arnoldus overlijdt, wordt de inventaris van de
winkel opgemaakt. Alles wordt verdeeld onder
de tien dan nog in leven zijnde kinderen. De ene
helft van hen verkoopt vervolgens aan de andere
helft. Na nog een verkoop blijven vier van
de tien kinderen eigenaar van de winkel aan de
Grotestraat.
Een van de kinderen van Arnoldus is de in 1844
geboren Johannes ('Jan'). Hij trouwt in 1874 in
Vierlingsbeek met Henrica Huijbers. Het jonge
echtpaar verhuist nog in datzelfde jaar van Vierlingsbeek
naar Maashees. Vermoedelijk drijft het
daar een winkel en een café. Na zes jaar Maashees
verkassen Jan en Henrica in 1881 weer naar Vierlingsbeek.
Daar vestigen ze zich op een perceel
aan de huidige Grotestraat, waar Henrica's ouders
wonen en dat ze later erven. Ze beginnen er
een winkel. Christien Verhoeven-Deenen (1914-
2003) herinnerde zich in 1994: 'Zeker 100 jaar
geleden begon Jan Verbeeten met een winkeltje
en was er marskramer bij. Ging zo alle huizen
langs. Ze verkochten alleen zout, suiker, zachte
zeep, olie en azijn. Later tabak en jenever. Jan
Verbeeten woonde aan de Grotestraat waar nu
nog de familie woont. 't Was een heel oud huis,
een gevelhuis zo als er nu geen meer in Beek
staan. Aan de rechterkant, op Maashees aan,
was de winkel, aan de andere kant de woonkamer.
Als kind ben ik nog dikwijls in die winkel geweest.'
Jan en Henrica Verbeeten-Huijbers krijgen negen
kinderen. Na het overlijden van Jan in 1912 (Henrica
was al in 1901 gestorven) wordt de winkel
voortgezet door Jaap (1876-1950) en later ook
Piet Verbeeten (1887-1947). Vanaf 25 mei 1921
staat hun winkel in het handelsregister van de
Kamer van Koophandel ingeschreven als 'Gebr.
J. en P. Verbeeten, Handel in manufacturen en
koloniale waren, Grootestraat 42, Vierlingsbeek'.
Jaap Verbeeten blijft vrijgezel, Piet trouwt met
de eveneens uit een winkeliersgezin afkomstige
Drieka Linders. Christien Verhoeven-Deenen
in 1994: 'Drieka Linders, met Piet Verbeeten
getrouwd, was een goeie zakenvrouw. Behulpzaam,
een lieve en aardige vrouw. Piet was ook
een aardige man. Jaap ging in Overloon klanten
bezoeken. De boodschappen werden dan in de
winkel klaargemaakt, daarna bracht de knecht
Jan Bouten ze rond, eerst met paard en kar, later
ging 't met de auto naar Overloon. Hoe konden
ze er nog iets aan verdienen? Er moest toch heel
wat af. Jaap stond bekend dat hij altijd snoepjes
voor de kinderen in zijn jaszak had. De kindertjes
waar hij aan huis kwam mochten grabbelen.'
Jaap en Piet timmeren aan de weg. Na een verbouwing
openen ze op 1 januari 1926 hun vergrote
nieuwe winkel. Ze verkopen, getuige een
advertentie in het Boxmeersch Weekblad, 'prima
waren aan zeer lage prijzen, zoowel in manufacturen
als kruidenierswaren'. De advertenties
in het Boxmeersch Weekblad zijn sowieso iets
waarmee Gebr. Verbeeten zich onderscheidt
van de rest van de Vierlingsbeekse middenstand.
Terwijl anderen het zakelijk en uitermate
beleefd houden, zijn de advertenties van Gebr.
Verbeeten niet alleen vaak grappig en geënt op
de actualiteit maar ook wervend geschreven.
Zelfvertrouwen kan de gebroeders evenmin
worden ontzegd: 'Gebr. Verbeeten is en blijft het
aangewezen adres voor kruidenierswaren, omdat
u niet alleen de laagste prijzen betaalt, maar
bovendien de beste kwaliteiten ontvangt.'
Een andere factor die bijdraagt aan de bekendheid
en herkenbaarheid van Gebr. Verbeeten is
de afbeelding van een politieagent die zijn rechterarm
omhoog steekt ten teken dat men halt
moet houden. Voorzien van de tekst 'Stop! Even
kijken' siert de tekening met grote regelmaat
de advertentie van Gebr. Verbeeten in het Boxmeersch
Weekblad.
In de winkel aan de Grotestraat hangt jarenlang
een bord met een afbeelding van dezelfde
agent en met dezelfde tekst. Christien Verhoeven-
Deenen daarover in 1994: 'Bij Verbeeten
hadden ze iedere week een bord in de winkel
hangen met "Stop even kijken", en dan volgde de
reclame. Ook stond dezelfde reclame in de Boxmeerse
krant. Wij als kinderen moesten iedere
zaterdag als wij uit school kwamen gaan kijken
wat er op 't bord stond en dat moesten wij dan
aan moeder vertellen. Ze ging dan 's middags
naar de winkel de reclame artikelen kopen. Het
kwam wel eens voor dat het zo hard liep dat ze
gauw uitverkocht waren.'
In 1933 zetten de gebroeders Verbeeten een opmerkelijke
stap door samen met een aantal andere
winkeliers in het Land van Cuijk een inkoopcombinatie
op te richten: Daveco, vernoemd
naar de initiatiefnemers de gebroeders Van Daal
(Cuijk, Haps en Mill), de gebroeders Verbeeten
(Vierlingsbeek), de gebroeders Verbruggen (Rijkevoort)
en Hein Cornelissen (Oeffelt). De coöperatieve
vereniging koopt gezamenlijk levensmiddelen
in en verkoopt die voor een deel onder
de naam Daveco. In hoog tempo groeit Daveco
uit tot een begrip in de regio. Gebr. Verbeeten is
vanaf het begin de distributeur en neemt later
ook de grossiersfunctie over.
Ondanks de verbouwing van 1926 is de winkel al
snel te krap. Daarom worden het woonhuis, de
winkel en het magazijn in 1936 opnieuw vergroot.
Aan het aanbod wordt nu ook vloerbedekking
toegevoegd. Op maandag 30 november 1936
vindt de opening plaats. Naar aanleiding daarvan
schrijft het Boxmeersch Weekblad: 'Het interieur
biedt een smaakvolle aanblik. De afwerking is tot
in de finesses verzorgd. Voor een schitterende
verlichting is gezorgd. Een nieuwe afdeeling voor
vloerbekleeding als tapijten, cocos , zeil enz. is er
aan toegevoegd. In één woord een zaak die in den
omtrek haars gelijke niet vindt, en die tegen elke
andere kan concurreeren. Vierlingsbeek is een
schitterende zaak rijker geworden.' Christien Verhoeven-
Deenen in 1994: 'Ondertussen heeft de familie
Verbeeten al voor de oorlog een nieuw huis
gebouwd en rechts een mooie, grote winkel met
2 etalages. Ze verkochten levensmiddelen, tabak
en sterken drank en daarbij nog breigaren en sajet
voor 't breien van kousen en sokken.'
Een tijdperk komt ten einde als Jaap (67) en Piet
(56) Verbeeten met ingang van 16 juni 1943 uit het
bedrijf treden. Het wordt onder de naam Gebr. J.
en M. Verbeeten overgeschreven op de twee oudste
zonen van Piet: Jan (1921) en Martien (1925).